Himiýa, 8 synp, Askarow I.R., Gopirow K., Tohtabaýew N.H., 2019

Himiýa, 8 synp, Askarow I.R., Gopirow K., Tohtabaýew N.H., 2019.

Учебник по химии для 8 класса на туркменском языке.

   Ylym we tehnika çalt ösýän bu günki günde himiýa ylmynyň syrlaryny ylmy esasda öwrenmek diňe bir himiýa däl, eýsem biologiýa, fizika, matematika, geografiýa, geologiýa, astronomiýa ýaly ylymlary öwrenmekde-de möhüm ähmiýete eýedir. Täze tehnologik proseslere degişli bilimleri eýelemek hem himiki bilimlere esas bolup hyzmat etjegi şübhesiz. “Zaman çaltlyk bilen ösüp barýan häzirki döwürde kim utýar? Täze pikire, täze taglyma, innowasiýa daýanan döwlet utýar”1.
Döwlet tälim standartlarynda 8-nji synpda himiýa predmetini okatmakda öwrenilmegi göz öňüne tutulan Periodik kanun, himiki elementleriň periodik sistemasy, himiki baglanyşyklaryň görnüşleri, azot, kükürt, galogenler gruppalarynda ýerleşýän elementler hem-de mineral dökünler ýaly temalar yzygiderligi häzirki zaman ylmy düşünjeler esasynda gyzykly usullarda açyp görkezilen.




ATOMYŇ GURLUŞY HIMIKI ELEMENTLERIŇ.
Himiýa aýratyn ylym hökmünde XVIII—XIX asyrlarda şekillenen bolsada, bu ylmyň esaslary eramyzdan öň gadymky Gresiýada ýaşap döredijilik eden Lewkipp, Demokrit, Epikur ýaly tebigatşynas alymlar hem-de VIII—XI asyrlarda ýaşap geçen beýik eždatlarymyz: Ahmet al-Fergany, Abu Bekr Muhammet ibn Zakariýo Ar-Razy, Abu Nasr Faraby, Abu Reýhan Biruny, Abu Ali ibn Sina ýaly ensiklopedist alymlar tarapyndan goýlan. Bu babatda olaryň ýazyp galdyran ylmy eserlerinde getirilen maglumatlar möhüm ähmiýete eýedir. Bu eserlerde dünýäniň maddy gurluşy baradaky ylmy pikirler bilen birlikde himiýa ylmynyň esaslaryny düzýän maddy dünýä elementlerini toparlamak hem-de amaly himiýanyň usulary barada gymmatly maglumatlar beýan edilendigi üns bererlikdir.

Ar-Razy maddy elementleriň iň kiçi birligi — atomlar barada, olary has-da kiçiräk bölejiklere bölünişi barada pikirler beren bolsa, Farabynyň we Birunynyň eserlerinde maddy dünýäniň düzüm bölekleri, magdan we gymmatbaha daşlary toparlara bölmek barada maglumatlar getirilen. Beýik tebip Abu Ali ibn Sina şol döwürde mälim bolan ähli dermanlyk maddalary häsiýetleri esasynda toparlara bölüp çykypdyr.

MAZMUNY.
SÖZBAŞY.
I ВАР. 7-NJI SYNP HIMIÝA KURSUNYŇ ESASY DÜŞÜNJELERINI GAÝTALAMAK.
1-§. Başlangyç himiki düşünjeler we kanunlar.
2-§. Organiki däl birleşmeleriň esasy klaslary.
II BAP. PERIODIK KANUN WE ELEMENTLERIŇ PERIODIK SISTEMASY. ATOMYŇ GURLUŞY.
3-§. Himiki elementleriň başlangyç klassifikasiýasy.
4-§. Himiki elementleriň tebigy maşgalalary.
5-§. Himiki elementleriň periodik kanuny.
6-§. Himiki elementleriň periodik sistemasy.
7-§. Atom ýadrolarynyň düzümi.
8-§. Izotoplar. Izobarlar.
9-§. Atomyň elektron bardalarynyň gurluşy.
10-§. Energetik derejeler.
11-§. Kiçi periodyň elementleriniň atom gurluşy.
12-§. Uly periodyň elementleriniň atom gurluşy.
13-§. Elementleri periodik sistemadaky ornuna we atom gurluşyna garap häsiýetlendirmek. Periodik kanunyň ähmiýeti.
III ВАР. HIMIKI BAGLANYŞYKLAR.
14-§. Himiki elementleriň otnositel elektrootrisatelligi.
15-§. Himiki baglanyşygyň görnüşleri. Polýar we polýar däl kowalent baglanyşyk.
16-§. Ion baglanyşygy.
17-§. Kristallik gözenekler.
18-§. Elementleriň oksidlenme derejesi.
19-§. Oksidlenme-gaýtarylma reaksiýalary.
20-§. Oksidlenme-gaýtarylma reaksiýalarynyň deňlemelerini düzmek.
IV ВАР. METAL DÄLLER.
21-§. Metal dälleriň umumy häsiýetleri.
22-§. Galogenleriň periodik sistemadaky orny. Atom gurluşy.
23-§. Hlor.
24-§. Hlorowodorod.
25-§. Awogadro kanuny. Molýar göwrüm.
26-§. Ekwiwalent kanuny.
27-§. Duz kislotasy.
28-§. Ftor, brom, ýod.
V ВАР. ALTYNJY GRUPPA BAŞ PODGRUPPASYNYŇ ELEMENTLERINE UMUMY HÄSIÝETNAMA.
29-§. Kislorod podgruppasynyň elementleri.
30-§. Kükürdiň wodorodly birleşmeleri.
31-§. Kükürdiň kislorodly birleşmeleri.
32-§. Kükürt kislotasy.
33-§. Himiki reaksiýalaryň tizligi.
34-§. Himiki deňagramlylyk.
35-§. Senagatda kükürt kislotasynyň öndürilişi.
VI BAP. AZOT PODGRUPPASY.
36-§. Azot.
37-§. Azotyň wodorodly birleşmeleri.
38-§. Azotyň kislorodly birleşmeleri.
39-§. Azot kislotasy.
40-§. Fosfor.
41-§. Fosforyň kislorodly birleşmeleri.
42-§. Mineral dökünler.
43-§. Iň möhüm esasy mineral dökünler.
44-§. Biogen elementler we olaryň janly organizmlerdäki ähmiýeti.
Laboratoriýa işleri.



Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Himiýa, 8 synp, Askarow I.R., Gopirow K., Tohtabaýew N.H., 2019 - fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России.Купить эту книгу


Скачать - pdf - Яндекс.Диск.




Теги: учебник на туркменском языке :: химия :: Askarow :: Gopirow :: Tohtabaýew :: 8 класс