Ádebiyat, 8 klas, Mámbetov K., Palımbetov K., 2019

Ádebiyat, 8 klas, Mámbetov K., Palımbetov K., 2019.

Учебник по литературе для 8 класса на каракалпакском языке.

   Kórkem ónerdiň bir tarawi bolgan ádebiyatti oqiw arqali xaliqtiň ótmishin hám búginin, tariyxm hám etnografiyasin, milliy úrp-ádet dástúrleri menen jasaw tárizin, jaqinnan bilip alasiz. Sonliqtan bolsa kerek, «Kórkem ádebiyat — xaliq múlki», «xaliq aynasi» dep biykarga aytilmagan. Qaysi xaliqtin kórkem ádebiyatin alip qarasaq ta, onda sol xaliqtiň milliy kelbeti sáwlelenedi. Dúnya xaliqlari kórkem sóz óneri siyaqli qaraqalpaq xalqiniň da danaliqqa toli folklorliq dóretpeleri atadan balaga, áwladtan áwladqa ótip saqlanip kiyatirgan biybaha bayligi esaplanadi. Sizler 6 — 7-klaslarda oqigan «Alpamis», «Qirq qiz», «Sháryar», «Edige» dástanlarinin ideya-tematikasinda xalqimizdiň tariyxi, milliy úrp-ádet dástúrleri óziniň ayqin sáwleleniwin tapqanliginm gúwasi boldmiz. Basqa túrkiy tilles xaliqlar siyaqli qaraqalpaq xalqi da xaliq awizeki dóretpeleri menen jazba ádebiy miyraslarina iye.




«MÁSPATSHA» DÁSTANÍ.
Dástan tuwralı ulıwma túsinik. B ul q araqalpaq d ástanlarınıń ishinde basqa dástanlar menen salıstırǵanda oǵada az izertlengenleriniń birewi bolıp esaplanadı. Basqa dástanlar sıyaqlı avtorı belgisiz bolıw menen bir qatar, qashan dóretilgeni tuwralı da anıqlanǵan pikir joq. Dástandaǵı qaharman lardıń tariyxta bolǵanlıǵın dálilleytuǵın ya awızeki, ya jazba túrinde heshqanday maǵlıwmat joq. Geypara ádebiyatshılarımız dástannıń mazmunına, qurılısına, tiline tiykarlana otırıp, «Alpamıs» dástanınıń izi menen jazılǵan, sońǵı waqıtlarda, atap aytqanda, qaraqalpaq xalqınıń Túrkstannan kóship kelip, Xorezmde jasaǵan waqtında dóregen dástan degen pikirdi keltirse, al ayırımları ol Buxara aymaǵında dóretilgen bolıwı kerek degen shamalawdı bildiredi.

Ulıwma shıǵarmanıń barlıq waqıyası boyınsha ol sońǵı waqıtları dóretilgen, degen pikir durıslaw kórinedi. Bunday dewimizge sebep, «Máspatsha»daǵı waqıyanıń kompoziciyası da, unamlı, unamsız qaharmanlardıń minezlemesi de, olardıń taǵdiri de «Alpamıs» dástanı menen oǵada jaqın. Dástanda ushırasatuǵın geypara qosıqlar tutası menen «Alpamıs» dástanındaǵı qosıqlarǵa uqsas keledi. «Alpamıs» dástanın XVI ásirden soń dóretildi dep qabıl etsek, eki dástan arasındaǵı uqsaslıq «Máspatsha» dástanınıń sońǵı dástan ekenligin ashıq kórsetedi.

MAZMUNÍ.
Kirisiw.
«Bozuǵlan» dástanı.
Bozuǵlan dástanı (dástannan úzindi).
«Máspatsha» dástanı.
«Máspatsha» dástanı (úzindi).
Ádebiyat teoriyasınan maǵlıwmat Lirikalıq hám liro-epikalıq janrlar haqqında túsinik.
XIX ásirdegi qaraqalpaq ádebiyatına sıpatlama.
Kúnxoja Ibrayım ulı.
Jaylawım.
Nege kerek.
El menen.
Aq qamıs.
Shopanlar.
Ájiniyaz Qosıbay ulı.
Ayrılsa.
Jaqsı.
Dáwran bolmadı.
Ajiniyaz benen Qız Meńeshtiń aytısı (úzindi).
Ádebiyat teoriyasınan maǵlıwmat Lirikalıq qaharman haqqında túsinik.
Berdaq Ǵarǵabay ulı.
Izler edim.
Qashan ráhátlanadursań.
Bolǵan emes.
«Aydos baba» poeması.
Ádebiyat teoriyasınan maǵlıwmat Tariyxıy shıǵarmalar haqqında túsinik.
Ótesh Alshınbay ulı.
Kók ózek.
Jetermen.
Shermende.
Asarman.
Sáwmeymen.
Cúlmurat shayır.
Qayrawda jalǵız ǵaz.
Sarıbay shayır.
Jarǵanat penen aytısıw.
Ádebiyat teoriyasınan maǵlıwmat.
Lirikalıq qosıqlarda simvolikalıq súwretlew, tımsal hám tariyxıy dástan tuwralı túsinik.
XIX ásirdiń aqırı hám XX ásirdiń baslarındaǵı qaraqalpaq ádebiyatı
Omar Súyirbek ulı.
Ayırsha.
Elim.
Ne payda.
Sıdıq Toqpan ulı.
Aq qapshıq.
Xalıq kitapları hám qıssaxanlıq óneri.
«Ǵárip ashıq» dástanı.
«Góruǵlı» dástanı.
Góruǵlı («Áwezxan» shaqabınan úzindi).
Shayırlar aytısı.
Shayırlar aytısı.
Qulımbet penen Kerderi Ábiwbákirdiń aytısı.
XIX ásirdegi qaraqalpaq ádebiyatınan.
Ayapbergen Muwsaev.
Tárip.
Qayda?.
Nájim Dáwqaraev.
Alpamıs.
Adebiyat teoriyasınan maǵlıwmat Drama haqqında túsinik.
Abbaz Dabılov.
Bahadır (dástannan úzindi).
Sadıq Nurımbetov.
Berdaq (poemadan úzindi).
Ádebiyat teoriyasınan maǵlıwmat.
Ibrayım Yusupov.
Aral elegiyaları (úzindi).
Búlbúl uyası (poemadan úzindi).
Tólepbergen Qayıpbergenov.
Isiń sózińdey emes (gúrriń).
Mehirliliktiń kelbeti (ocherk).
Ádebiyat teoriyasınan maǵlıwmat.
Kúnshıǵıs ádebiyatınan.
Alisher Nawayı.
«Farhad — Shiyrin» dástanı (úzindi).
Ádebiyat teoriyasınan maǵlıwmat.
Ǵázzel, muxammes, rubayı haqqında túsinik.
Abdulla Aripov.
Ne ushın súyemen Ózbekstandı.
Dúnyanı qızǵanba.
Iltimas.
As hám tas.
Dúnya ádebiyatınan.
Shota Rustaveli.
«Jolbarıs terisin jamılǵan palwan» (dástannan úzindi).



Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Ádebiyat, 8 klas, Mámbetov K., Palımbetov K., 2019 - fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России.Купить эту книгу


Скачать - pdf - Яндекс.Диск.




Теги: учебник на каракалпакском языке :: литература :: Mámbetov :: Palımbetov :: 8 класс