Ximiya, 7 klas, Asqarov I.R., Toxtabaev N.X., Ǵopirov K.Ǵ., 2017

Ximiya, 7 klas, Asqarov I.R., Toxtabaev N.X., Ǵopirov K.Ǵ., 2017.

Учебник по химии для 7 класса на каракалпакском языке.

Фрагмент из книги:
Ximiya tábiyattagi barliq janzattm túrli kórinisleri ximiyaliq zatlardan quralganligina tiykarlangan halda olardiň bir túrden ekinshi bir túrge ózgeriw nízamliqlarin jáne qásiyetlerin úyreniwshi aniq pán bolip esaplanadi.
Ximiya pániniň predmeti barliq tábiygiy hám sintetikaliq zatlar.




EŃ ÁHMIYETLI DUZLARDÍŃ QOLLANÍLÍWÍ.
Quramalı zatlar arasında eń kóp tarqalǵan hám xalıq xojalıǵında eń kóp qollanılatuǵın zatlar duzlar bolıp, Jerdegi tirishilik procesiniń bir qálipte ótiwi ushın olardıń áhmiyeti júdá ulken.

Adam organizmi duzdıń teń salmaqlılıǵın mudamı saqlap turıwǵa mútáj bolǵanlıǵı ushın organizmniń ulıwma massasına salıstırǵanda 5,5 % hár qıylı duzlar usı wazıypanı atqarıp turadı. Mısalı, organizmde kalciy duzları azayıp ketse, teń salmaqlılıqtı támiyinlew ushın kalciy bar ónimlerdi adam jegisi kelip qaladı. Yamasa hár túrli sebeplerge baylanıslı organizm tez suyıqlıq joǵaltatuǵın bolıp qalǵanda, duzlar sol suyıqlıq penen denemizden shıǵıp ketip qaladı, Sonıń ushın bunday jaǵdaylarda hár túrli fiziogiyalıq duz eritpeleri beriledi.

MAZMUNÍ.
I bap. Ximiyanıń tiykarǵı túsinik hám nızamları.
1-§. Ximiya pánı hám onıń wazıypaları. Ilim sıpatında rawajlanıw tariyxı.
Ózbekistan ximik alımlariniń ximiya pánıne qosqan úlesleri.
2-§. Zat hám onıń qásiyetleri.
1-ámeliy jumıs. Ximiya kabinetindegi ásbaplar menen islewde texnika qáwipsizligi qaǵıydaları menen tanısıw.
2-ámeliy jumıs. Laboratoriya shtativi, spirt lampa menen islew usılları, jalınnıń dúzilisin úyreniw.
3-§. Atom-molekulyar táliymat. Atom hám molekulalardıń reallıǵı (bar ekenligi).
Ximiyalıq element, ximiyalıq belgi.
4-§. Atomlardıń ólshemi. Salıstırmalı hám absolyut massa.
5-§. Ximiyalıq zat — atom hám molekulalar jıyındısı.
Molekulyar hám molekulyar emes zatlar.
6-§. Taza zat hám aralaspa.
3-ámeliy jumıs. Pataslanǵan as duzın tazalaw.
7-§. Ápiwayı hám quramalı zatlar.
8-§. Zattıń agregat jaǵdayları.
9-§. Ximiyalıq formula hám onnan kelip shıǵatuǵın juwmaqlar. Valentlik.
Indeksler haqqında túsinik.
10-§. Molekulalardıń ólshemi, salıstırmalı hám absolyut massası.
Mol hám molyar massa. Avogadro turaqlısı.
11-§. Zatlardıń qásiyetleri: fizikalıq hám ximiyalıq ózgerisler.
12-§. Ximiyalıq reakciyalardıń júz beriwi. Ximiyalıq reakciya teńlemeleri. Koefficientler.
13-§. Quramnıń turaqlılıq nızamı.
14-§. Massanıń saqlanıw nızamı.
15-§. Avogadro nızamı. Molyar kólem.
16-§. Ximiyalıq reakciya túrleri. Ximiyalıq energiya.
I bap boyınsha máseleler sheshiw.
I bap boyınsha test tapsırmaları.
II bap. Kıslorod.
17-§. Kislorod.
18-§. Kislorod — ápiwayı zat.
19-§. Kislorodtıń ximiyalıq qásiyetleri. Biologıyalıq áhmiyeti hàm qollanılıwı.
20-§. Kislorodtıń tàbiyatta aylanısı. Hawa hám onıń quramı. Hawanı pataslawdan saqlaw.
21-§. Janıw. Janılǵınıń túrleri.
4-àmeliy jumıs. Kislorodtıń àlınıwı hàm onıń qàsiyetleri menen tanısıw.
II bap boyınsha másele hám test tapsırmaları.
III bap. Vodorod.
22-§. Vodorod.
23-§. Kislotalar haqqında dàslepki túsinikler.
24-§. Vodorodtıń alınıwı.
25-§. Vodorod—àpiwayı zat. Vodorodtıń fizikàlıq hàm ximiyalıq qàsiyetleri.
26-§. Vodorod taza ekologiyalıq janılǵı.
III bap boyınsha máseleler sheshiw.
III bap boyınsha test sorawları.
IV bap. Suw hám eritpeler.
27-§. Suw — quramalı zat. Fizikalıq hám ximiyalıq qásiyetleri.
28-§. Suwdıń tábiyatta tarqalıwı. Onıń tiri organizmler ushın áhmiyeti, qollanılıwı.
29-§. Suw basseynlerin pataslanıwdan saqlaw ilajları. Suwdı tazalaw usılları.
30-§. Suw — eń jaqsı eritiwshi. Eriwsheńlik.
31-§. Eritpeler.
32-§. Eritpedegi erigen zattıń massa úlesi, procenti, molyar koncentraciyası.
Eritpelerdiń insan turmısındaǵı áhmiyeti.
5-ámeliy jumıs. 1. Erigen zattıń koncentraciyası belgili bolǵan eritpelerin tayarlaw.
2. Topıraqtıń suwlı eritpesin tayarlaw hám onda silti bar ekenligin anıqlaw.
IV bap boyınsha máseleler sheshiw.
IV bap boyınsha test tapsırmaları.
V bap. Anorganikalıq zatlardıń eń áhmiyetli klasları.
5.1. Zatlardıń klassifikaciyası.
33-§. Metall emesler hám metallar.
Quramalı zatlardıń klassifikaciyası.
5.2. Oksidler.
34-§. Oksidlerdiń quramı, dúzilisi hám atalıwı.
35-§. Oksidlerdiń klassifikaciyası.
36-§. Oksidlerdiń alınıwı hám qásiyetleri.
37-§. Eń áhmiyetli oksidlerdiń qollanılıwı.
5.3. Tiykarlar.
38-§. Tiykarlardıń quramı, dúzilisi hám atalıwı.
39-§. Tiykarlardıń klassifikaciyası.
40-§. Tiykarlardıń alınıwı hám qásiyetleri.
41-§. Eń áhmiyetli tiykarlardıń qollanılıwı.
5.4. Kislotalar.
42-§. Kislotalardıń quramı, dúzilisi hám atalıwı.
43-§. Kislotalardıń klassifikaciyası.
44-§. Kislotalardıń alınıwı hám qásiyetleri.
6-ámeliy jumıs. Sulfat kislota menen mıs (II)-oksidi, sonday-aq temir (III)-oksidi arasındaǵı almasınıw reakciyaların ótkeriw hám reakciya ónimlerin eritpeden ajıratıw.
45-§. Eń áhmiyetli kislotalardıń qollanılıwı.
5.5. Duzlar.
46-§. Duzlardıń quramı, dúzilisi hám atalıwı.
47-§. Duzlar formulalarınıń ańlatılıwı.
Duzlardıń klassifikaciyası.
48-§. Duzlardıń alınıwı hám qásiyetleri.
49-§. Eń áhmiyetli duzlardıń qollanılıwı.
V bap boyınsha test tapsırmaları.
50-§. Ekvivalentlik nızamı.
VI bap. Oksidler, tiykarlar, kislotalar hám duzlardıń arasındaǵı óz ara genetikalıq baylanıs
51-§. Oksid, tiykar, kislota hám duzlar arasındaǵı óz ara genetikalıq baylanısı.
7-ámeliy jumıs. Anorganikalıq birikpelerdiń eń áhmiyetli klaslarına tiyisli bilimlerdi ulıwmalastırıw boyınsha tájiriybe ushın máseleler sheshiw.
VI bap boyınsha test tapsırmaları.
Laboratoriyalıq jumıslar.



Бесплатно скачать электронную книгу в удобном формате, смотреть и читать:
Скачать книгу Ximiya, 7 klas, Asqarov I.R., Toxtabaev N.X., Ǵopirov K.Ǵ., 2017 - fileskachat.com, быстрое и бесплатное скачивание.

Скачать pdf
Ниже можно купить эту книгу по лучшей цене со скидкой с доставкой по всей России.Купить эту книгу


Скачать - pdf - Яндекс.Диск.




Теги: учебник на каракалпакском языке :: химия :: Asqarov :: Toxtabaev :: Ǵopirov :: 7 класс